In de zomer van 2018 sprak wereldvermaard hiv-expert en oude bekende van Orange Babies Prof. Dr. Glenda Gray op het wereldwijde AIDS-congres in Amsterdam, en gelukkig was ze bereid om in haar drukke schema ook kennis te maken met sponsors en donors van Orange Babies, met ons de laatste wetenschappelijke inzichten te delen en haar dankbaarheid uit te spreken tijdens een klein etentje:
“Orange Babies is a special charity, as they fund things that no other organisation was willing to fund! They understood stigma, like the stigma of being marginalized, and criminalized, and the stigma of not breastfeeding your baby. Baba Sylla asked us what we needed and soon after he brought us milk, so the babies wouldn’t die of infection nor malnutrition.”
Ook Orange Babies is haar zeer dankbaar, en 20 jaar na de oprichting van de stichting kijken we dan ook terug naar de beginjaren. In de zoektocht van Sylla naar hoe hij het beste kon helpen kwam hij al gauw terecht in Zuid-Afrika, destijds een van de hardst door aids getroffen landen. In Soweto, de grootste township van Johannesburg, was rond het jaar 2000 een derde van alle zwangere vrouwen seropositief. Op zaterdagen stonden er files voor de begraafplaats.
Gewapend met een videocamera bezocht Sylla alle adressen die hij van het Zuid-Afrikaanse Aidsfonds had doorgekregen, en terug in Amsterdam koos hij samen met Kattenberg, Bakker en andere vrienden voor de kliniek van Glenda Gray, een destijds jonge kinderarts die zich had gespecialiseerd in het voorkomen van de hiv-overdracht van moeder op kind.
Ze werkte vanuit het Chris Hani Baragwanath Hospital in Soweto, een enorm ziekenhuis met de meeste aids patiënten ter wereld. Toen Sylla haar voor het eerst sprak, zat de kliniek totaal aan de grond; ze probeerde al andere ziekenhuizen zover te krijgen om het hiv-remmende medicijn AZT af te staan. De Zuid-Afrikaanse overheid bekommerde zich in die tijd nauwelijks om de aidsproblematiek. Orange Babies startte toen samen met Gray en haar collega Dr. James McIntyre een project waarbij zwangere vrouwen eerst het medicijn AZT en later Nevirapine gratis ontvingen. Dat werd zo succesvol dat de door Orange Babies gefinancierde artsen Gray en McIntyre in 2002 hiervoor de Nelson Mandelaprijs zouden winnen. In 2003 nam de Zuid-Afrikaanse overheid de kosten voor dit project over en begon zelf met het verstrekken van het medicijn Nevirapine aan zwangere vrouwen.
Een soortgelijke pioniersrol speelden Glenda Gray en Baba Sylla bij het opzetten van de zogenaamde ‘Milkbars’. Op verzoek van Gray regelde Baba Sylla bergen poedermelk voor de moeders in Soweto die geïnfecteerd waren met hiv, ter vervanging van borstvoeding, om zo de overdracht van hiv op hun pasgeboren kind te voorkomen. De regering van Zuid-Afrika nam later ook dit initiatief over, om hier jaren later vanaf te stappen en enkel borstvoeding te promoten, op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Toch zijn we er nog niet, zei Glenda Gray tijdens die sponsorbijeenkomst afgelopen juli. We moeten alles doen om die ‘last mile’ te halen, en we moeten ons blijven bekommeren om vrouwen, want “Women are double screwed.” Vrouwen worden eerder getroffen doordat ze door hun biologische bouw gevoeliger zijn voor infecties, doordat ze te weinig zeggenschap hebben over (veilige) seks en (gewenste) zwangerschappen, en omdat zij het virus tijdens en na de zwangerschap doorgeven aan hun kinderen, via bloed en moedermelk.
In 2017 behoorde zij volgens Time Magazine tot de 100 meest invloedrijke personen ter wereld. Daarnaast ontving zij de hoogste onderscheiding in Zuid-Afrika 'the Order of Mapungubwe'.
Wij bedanken Glenda voor haar tomeloze inzet, zowel in haar rol van arts en wetenschapper – met haar team doet ze belangrijk onderzoek naar een vaccin ter genezing van hiv – als in haar rol als bestuurslid van Orange Babies South Africa vanaf de beginjaren, en wij zijn trots dat Gray een prominent lid is van de Orange Babies familie.
